Trong kỷ nguyên số hóa và toàn cầu hóa, việc sở hữu một hệ thống phân loại sản phẩm tối ưu là yêu cầu tất yếu đối với mọi doanh nghiệp — từ tập đoàn lớn đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Hệ thống phân loại giúp chuẩn hóa quy trình quản lý hàng hóa, kiểm soát tồn kho, hỗ trợ bán hàng, dự báo nhu cầu và tích hợp mượt mà với các hệ thống ERP, POS, WMS.

Nhưng nếu việc áp dụng chuẩn phân loại sản phẩm nghe có vẻ đơn giản, thì khâu thiết kế hệ thống phân loại sản phẩm lại đầy rẫy những thách thức. Không ít doanh nghiệp đã thất bại hoặc phải thay đổi hoàn toàn sau khi phát hiện hệ thống phân loại ban đầu không phù hợp, gây tốn kém chi phí và thời gian.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích các thách thức thường gặp khi thiết kế hệ thống phân loại sản phẩm, cách giải quyết, và vai trò hỗ trợ của hệ thống andon (andon system) trong môi trường sản xuất hiện đại. Đây sẽ là tài liệu tham khảo chuyên sâu và có tính thực tiễn cao dành cho quản lý, chủ doanh nghiệp và chuyên viên vận hành.

1. Hệ thống phân loại sản phẩm: Ý nghĩa và vai trò nền tảng
Trước khi bàn về những thách thức, hãy nhắc lại vai trò cốt lõi:

Là “ngôn ngữ” thống nhất cho việc nhận diện, tra cứu và quản lý sản phẩm

Tích hợp dữ liệu giữa các phòng ban (bán hàng, kho, sản xuất, tài chính)

Là cơ sở để báo cáo, phân tích, dự báo nhu cầu

Hỗ trợ tích hợp với phần mềm ERP, CRM, POS

Tạo thuận lợi cho xuất nhập khẩu nhờ các chuẩn quốc tế (HS Code, UNSPSC)

Hệ thống phân loại sản phẩm tốt sẽ giúp doanh nghiệp nhỏ vận hành như một công ty lớn. Tuy nhiên, thiết kế được một hệ thống như vậy không dễ dàng.

2. Thách thức 1: Đặc thù ngành và danh mục sản phẩm phức tạp
2.1. Sự đa dạng sản phẩm
Nhiều doanh nghiệp – đặc biệt trong lĩnh vực phân phối, bán lẻ – có danh mục sản phẩm lên đến hàng ngàn SKU, đa dạng về:

Kích thước

Màu sắc

Chủng loại

Nhà sản xuất

Vật liệu

Việc xây dựng hệ thống phân loại sản phẩm để phản ánh đủ những đặc tính này mà vẫn dễ hiểu và quản lý là một thách thức không nhỏ.

2.2. Sản phẩm tùy biến (customized)
Một số công ty sản xuất theo đơn hàng (Make to Order) gặp khó vì sản phẩm luôn thay đổi. Việc xây dựng một chuẩn phân loại cố định, phù hợp với tùy biến là rất khó.

2.3. Cách giải quyết

Xác định cấp độ phân loại (category, subcategory, attribute)

Ứng dụng SKU linh hoạt, cho phép mở rộng mã

Sử dụng các trường dữ liệu mở (user-defined fields) trong phần mềm quản lý

3. Thách thức 2: Thiếu chuẩn hóa dữ liệu ban đầu
3.1. Dữ liệu rời rạc và thiếu thống nhất
Doanh nghiệp nhỏ thường lưu thông tin sản phẩm trên Excel, giấy tờ, hoặc các file khác nhau, dẫn đến:

Mã trùng lặp

Sai chính tả

Không có quy tắc đặt tên

Khi xây dựng hệ thống phân loại sản phẩm, dữ liệu kém chất lượng sẽ khiến hệ thống thất bại từ đầu.

3.2. Ví dụ cụ thể
Một doanh nghiệp bán gạch ốp lát có thể lưu trữ như sau:

Gach Op Lat 30x60

Gạch 30x60

Gach 30*60

Những biến thể nhỏ này làm hệ thống trở nên rối rắm.

3.3. Cách giải quyết

Dọn dẹp dữ liệu trước khi thiết kế

Đặt quy tắc đặt tên (naming convention)

Sử dụng phần mềm hỗ trợ chuẩn hóa

4. Thách thức 3: Tương thích với hệ thống quản lý
4.1. Tích hợp với ERP, POS, WMS
Một hệ thống phân loại sản phẩm không chỉ tồn tại trên giấy mà cần “sống” trong phần mềm:

ERP: quản lý mua hàng, tồn kho, sản xuất

POS: bán lẻ

WMS: quản lý kho

Nếu thiết kế không tính tới yêu cầu phần mềm, sau này sẽ tốn chi phí điều chỉnh lớn.

4.2. Cách giải quyết

Kiểm tra tính năng của phần mềm trước khi thiết kế

Tham khảo đối tác phần mềm về cấu trúc dữ liệu

Chọn phần mềm cho phép tùy chỉnh

5. Thách thức 4: Khả năng mở rộng trong tương lai
Nhiều doanh nghiệp chỉ tập trung vào hiện tại, không nghĩ tới:

Mở rộng dòng sản phẩm

Phát triển sang kênh thương mại điện tử

Xuất khẩu (cần HS Code)

Việc thiết kế hệ thống phân loại sản phẩm cứng nhắc khiến họ phải làm lại khi mở rộng.

5.1. Ví dụ

Đặt mã sản phẩm chỉ đủ 2 ký tự

Không phân nhóm ngành hàng

5.2. Giải pháp

Thiết kế cấu trúc mã mở rộng (ví dụ: SP-XXX-YYY)

Sử dụng chuẩn phân loại quốc tế như UNSPSC, HS Code

6. Thách thức 5: Đào tạo và quản trị thay đổi
6.1. Kháng cự thay đổi
Nhân viên quen thao tác cũ thường không muốn học cách phân loại mới.

Nhập liệu sai hoặc không đủ thông tin

Sử dụng mã cũ ngoài hệ thống

6.2. Cách giải quyết

Đào tạo, truyền thông nội bộ

Áp dụng chính sách bắt buộc nhập theo chuẩn

Cập nhật tài liệu hướng dẫn

7. Thách thức 6: Liên kết với quy trình sản xuất và hệ thống andon
7.1. Vai trò của hệ thống andon
Hệ thống andon (andon system) là công cụ báo lỗi trực quan trong sản xuất. Nó giúp:

Cảnh báo sự cố theo từng loại sản phẩm

Dừng chuyền kịp thời để sửa lỗi

Thu thập dữ liệu lỗi cho phân tích

7.2. Thách thức khi liên kết với phân loại sản phẩm

Mã sản phẩm không đồng nhất làm tín hiệu andon không chính xác

Thiếu thông tin chi tiết về cấu hình sản phẩm khiến phân tích lỗi kém giá trị

7.3. Giải pháp

Đồng bộ mã phân loại sản phẩm với hệ thống andon

Thiết kế hệ thống phân loại đủ chi tiết để truy vết lỗi theo phiên bản, lô sản xuất

Tích hợp phần mềm quản trị sản xuất (MES)

8. Thách thức 7: Tuân thủ chuẩn quốc tế và pháp luật
8.1. Xuất khẩu
Doanh nghiệp muốn xuất khẩu cần:

HS Code chính xác

Quy tắc xuất xứ rõ ràng

Nếu hệ thống phân loại sai hoặc thiếu chi tiết, sẽ:

Bị giữ hàng tại hải quan

Đóng thuế sai

Ảnh hưởng uy tín

8.2. Thương mại điện tử
Các sàn TMĐT lớn yêu cầu chuẩn phân loại đồng nhất. Thiết kế không đạt chuẩn sẽ:

Không đồng bộ được dữ liệu

Bị hạn chế hiển thị sản phẩm

8.3. Giải pháp

Nghiên cứu chuẩn phân loại quốc tế

Tư vấn chuyên gia

Đào tạo nhân viên xuất nhập khẩu

9. Chiến lược xây dựng hệ thống phân loại sản phẩm bền vững
9.1. Định nghĩa yêu cầu ngay từ đầu

Liệt kê mục đích: bán lẻ, sản xuất, xuất khẩu

Xác định người sử dụng: kho, bán hàng, kế toán

9.2. Chuẩn hóa dữ liệu

Quy định quy tắc đặt tên

Xây dựng từ điển dữ liệu

9.3. Thiết kế mở rộng

Cho phép thêm nhóm sản phẩm mới

Sử dụng mã chuẩn quốc tế

9.4. Liên kết với hệ thống andon và các công cụ quản lý

Đồng bộ dữ liệu phân loại với hệ thống andon

Tích hợp ERP, POS, MES

10. Kết luận
Thiết kế hệ thống phân loại sản phẩm không phải bài toán dễ, nhất là với doanh nghiệp đang phát triển nhanh hoặc sản phẩm đa dạng. Các thách thức bao gồm:

Dữ liệu rời rạc

Thiếu chuẩn hóa

Tương thích phần mềm

Khả năng mở rộng

Quản trị thay đổi

Tích hợp hệ thống andon (andon system)

Tuân thủ chuẩn quốc tế

Tuy vậy, khi vượt qua được những thách thức này, doanh nghiệp sẽ sở hữu một công cụ cực mạnh để quản trị tối ưu, nâng cao năng lực cạnh tranh và sẵn sàng vươn ra thị trường toàn cầu.
Chi tiết liên hệ
Công ty cổ phần điện tử viễn thông Ánh Dương (ADSUN JSC)
Địa chỉ: 340/16 Lê Văn Quới, P. Bình Hưng Hòa, TP. Hồ Chí Minh
Điện thoại 090.125.8778
Email: andonadsun@gmail.com